گاردین؛ ترجمه: کمیته اقلیتهای جنسی و جنسیتی
سپیده جدیری، مترجم کتاب مصور «آبی گرم‌ترین رنگ است» به زبان فارسی از لغو عرضه کتاب دیگرش به نام «وغیره» در تهران خبر داده است. آبی گرم‌ترین رنگ است» اثر ژولی مارو نویسنده و نقاش فرانسوی در سال 2010 است که درباره عشق دو لزبین نوشته شد. «آبی گرم‌ترین رنگ است»، برنده‌ی جایزه‌ی مخاطبان «جشنواره‌ی بین‌المللی داستان مصور آنگولِم» سال ۲۰۱۳ در فرانسه شد.
صدای ایرانیان (کمیته اقلیتهای جنسی و جنسیتی)؛ سپیده حدیری مترجم کتاب «آبی گرم‌ترین رنگ است» به فارسی، گفته است که هدفش از ترجمه این کتاب حمایت از جامعه همجنسگرا در ایران است.
برخی از رسانه‌های دولتی و تندرو در ایران، ترجمه این کتاب توسط جدیری را مضر و خلاف هنجارهای جامعه دانسته‌اند. «آبی گرم‌ترین رنگ است» کتاب مصور اثر ژولی مارو نویسنده و نقاش فرانسوی در سال 2010 است که درباره عشق دو لزبین نوشته شد. «آبی گرم‌ترین رنگ است»، برنده جایزه مخاطبان «جشنواره‌ی بین‌المللی داستان مصور آنگولِم» سال ۲۰۱۳ در فرانسه شد. فیلم «زندگی آدل» به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی عبداللطیف کشیش بر اساس این کتاب ساخته شد. این فیلم نخل طلای شصت و ششمین جشنواره فیلم کن را نیز به دست آورد.
آوینی فیلم یکی از سایت‌های محافظه‌کار ایران در این ارتباط علاوه بر اینکه همجنسگرایی را «طاعون جدید منتقل شده از غرب» دانست، نوشت: «با این اندیشه اعلام شده از سوی چنین نویسنده صاحب مجوزی، چگونه می توان محصول فکری او را به دست مخاطبین ایرانی رساند.»
در همین ارتباط فرهنگ نیوز، دیگر سایت محافظه‌کار در گزارشی نوشت: «اندر سوابق سپیده جریدی نیز همین بس که وی مترجم یکی از مهم ترین کتاب‌های حمایت از همجنسگرایی می‌باشد و در مصاحبه با یکی از سایت‌های ضد انقلاب در پاسخ به این سوال که از انتخاب کتابی در حمایت از هم جنس گرایی برای ترجمه نگران قضاوت‌های احتمالی، فشارها یا انگشت‌نما شدن نبودی؟ گفت: “نگران نبودم چون با آگاهی کامل به قضاوت‌ها و واکنش‌ها این انتخاب را انجام دادم. حالا آن گروه از دوست‌های روشنفکرِ ما، مشکلِ خودشان است که قادر نیستند این حق را به رسمیت بشناسند.” …… این قبیل اقدامات تنها در چارچوب افکاری ساختارشکنانه که هدفی جز زیر سوال بردن مهم‌ترین هنجارهای مورد پذیرش جامعه را دارند، احساس می‌شود و عکس‌العملی جز مقاومت و روی گردانی مردم را در پی نخواهد داشت.»
سپیده جدیری که هم‌اکنون مقیم پراگ است می‌گوید پس از ترجمه این کتاب مورد انتقاد و اعتراض‌های بسیاری در ایران قرار گرفت. به عقیده او «ایران جایی است که جامعه گی، لزبین، دوجنس‌گرا و تراجنسیتی ها به‌طور سیستماتیک مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند.»
جدیری گفت: «من به عنوان عنصری نامطلوب و مضر در کشور خودم معرفی شده‌ام. مراسمی که برای رونمایی از کتاب مجموعه شعر جدید من –[ با نام “و غیره“] در تهران تدارک دیده شده بود، لغو شد. برگزار کننده این مراسم از کار اخراج شد؛ ناشر کتاب شعرم تهدید شد که مجوز انتشاراتش تعلیق می‌شود و نهایتاً از انتشار کتاب من به دلیل تبلیغات منفی محافظه‌کاران بر علیه کتاب “آبی گرم‌ترین رنگ است” در ایران منصرف شد.»
سایت رجانیوز در همین ارتباط نوشت: «شخصیتی با این تفکرات نه تنها موفق می شود از وزات فرهنگ و ارشاد مجوز چاپ کتابش را بگیرد، بلکه با امکانات عمومی و دولتی نیز برای کتابش جلسه نقد و بررسی برگزار می کند. آن هم درست در سالی که قرار بود سال حمایت از جناح مومن فرهنگی باشد. علی ای حال در این روزها که وزارت ارشاد با مدیر متخلف خودش که ممیزی را دور زده و بیرون از کشور کتاب چاپ کرده است هم برخورد نمی کند، لااقل از سایر نهادها و .دستگاه ها چون شهرداری تهران انتظار می رود که از تخصیص امکانات عمومی به چنین افرادی جلوگیر کند»
کتاب «آبی گرم‌ترین رنگ است» برای اینکه در ایران مجوز چاپ و انتشار دریافت کند هیچ شانسی ندارد. ایران کشوری است که در آن کتاب‌ها باید پیش از چاپ و نشر به تایید وزارت فرهنگ برسد. همین ممیزی در سال‌های گذشته باعث شده است تا نویسندگان و مترجمان زیادی مانند جدیری روی به انتشار آن‌لاین آثار خود بیاورند و یا به ناچار با ناشرین خارجی به همکاری بپردازند.
ترجمه کتاب مذکور توسط انتشارات ناکجا آباد در فرانسه منتشر شده است و در ایران تنها می‌توان به صورت دیجیتال آن را خریداری کرد.
مارو نویسنده اصلی کتاب برای حمایت از جدیری از طرفدارنش خواست که همبستگی خود را با همکار نویسنده‌اش نشان دهند. او در وبسایت خود نوشته است: «حمله رسانه‌ها به مترجم غیر قابل قبول است.»
مارو نوشت: «بی توجهی نسبت به اینگونه برخوردها قابل توجیه نیست؛ درواقع این رفتارها نقض آشکار آزادی ما در نوشتن، خواندن، برقراری ارتباط و مهمتر از همه، عشق است.»
در قوانین ایران، همجنسگرایی با عنوان لواط جرم شناخته می شود و نه تنها برای آن مجازات تعیین شده بلکه مجازات آن بسته به فاعل و مفعول بودن مرتکب عمل، متفاوت است. مطابق ماده ٢٣٤ قانون مجازات اسلامی، مجازات لواط برای مفعول اعدام و برای فاعل (در غیرحالت عنف، اکراه یا احصان) 100 ضربه شلاق تعیین شده است. زنان همجنسگرا نیز در صورت دستگیری محکوم به 100 ضربه شلاق می‌شوند.
محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه ایران در سال 2013 گفت: «ترویج همجنسگرایی جرم است و ما باید قوانینی در مقابل آن وضع کنیم.». او همچنین در آن زمان گفت: «به نظر ما همجنسگرایی یک بیماری است که باید درمان شود.»
با وجود مجازات‌های سنگین برای همجنسگرایی در ایران، جامعه همجنسگرایان به صورت زیرزمینی در کشور به زندگی خود ادامه داده و تا کنون توانسته است حساسیت جامعه جهانی را نسبت به قوانین سخت‌گیرانه ایران برانگیزد.
