طرح ممنوعییت اتباع افغان در بعضی از کلان شهر های ایران به دفعات از طرف مقامات دولتی در ایران مطرح گردیده و مورد بحث واقع شده است. به گزارش صدای ایرانیان ( نمایندگی ترکیه )وبه نقل از خبرگزاری تسنیم مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی در استانداری مازندران از ممنوعیت اقامت و حضور اتباع افغان در این استان در نیمه دوم سال جاری خبر داد و گفت که آن دسته از اتباع افغان که مادران ایرانی دارند می‌توانند در کشور زندگی کنند.
محمدتقی شفیعی، از مدیران کل در استانداری مازندران، روز پنج‌شنبه، ۲۷ آذر، در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم گفت: «دو گروه اتباع خارجی در استان وجود دارد، دسته اول به صورت غیرمجاز بوده و توسط نیروی انتظامی دستگیر می‌شوند. اما به گفته این مقام استانداری مازندران، «گروه دیگر کسانی هستند که مادران ایرانی دارند و می‌توانند در کشور زندگی کنند. به گفته آقای شفیعی، هم اکنون ۸۸۹ دانش‌آموز از اتباع خارجی در مدارس مازندران تحصیل می‌کنند.
وی با بیان این که از میان اتباع افغان مقیم مازندران ۹۰ درصد وضعیت مالی «مطلوب» ندارند افزود: «تعدادی از افغان‌های مقیم استان در صادرات گل و گیاه در کشورهای آسیای میانه فعالیت دارند. آقای شفیعی در سال ۹۱ نیز از تصمیم استانداری مازندران برای اخراج اتباع افغان خبر داده بود. در واکنش به این تصمیم، گروهی از سینماگران و بازیگران ایرانی از جمله داریوش مهرجویی، مانی حقیقی، لیلا حاتمی، نیکی کریمی، علی مصفا و جمع دیگری از هنرمندان به این تصمیم اعتراض کردند.
در همین زمینه، در سال‌های گذشته برخی از دیگر استان‌های ایران از برنامه‌ریزی برای ممنوعیت حضور افغان‌ها در این استان‌ها خبر داده‌اند.از جمله محمدرضا پورابراهیمی، نماینده کرمان در مجلس، روز پنج‌شنبه، ششم شهریور، خبر داده بود که در جلسه شورای تامین این استان با حضور وزیر کشور مقرر شده تا «طرح جامع ممنوعیت کامل حضور افاغنه» در این استان با «لحاظ مسائل اجتماعی و امنیتی، بین‌المللی» تدوین شود.
خبر ممنوعیت حضور برای اتباع افغان در استان مازندران در حالی منتشر می‌شود که در روزهای گذشته همچنین خبرهایی از بدرفتاری با اتباع افغان در ایران منتشر شده است. از جمله روزنامه شهروند در روز ۲۵ آذر خبر داده بود که یک معلم در شهرستان پاکدشت استان تهران برای تنبیه چهار دانش‌آموز افغان، آنها را مجبور کرده است که دست خود را در توالت فرو کنند. در واکنش به این خبر، غلامعلی خانی، مدیرکل اداره آموزش و پرورش پاکدشت، اعلام کرد که این معلم مدرسه چهار دانش‌آموز را تنبیه کرده، اما «نه به شکلی» که این دانش‌آموزان تعریف کرده‌اند.
در هفته‌های گذشته همچنین فیلمی در شبکه‌های اجتماعی از برخورد تحقیرآمیز یک مامور نیروی انتظامی ایران با اتباع افغان به صورت گسترده منتشر شد. در پی انتشار این فیلم، سعید منتظرالمهدی، معاون اجتماعی نیروی انتظامی، روز چهارشنبه، ۲۶ آذر، گفت که فرمانده نیروی انتظامی دستور شناسایی افراد خاطی و برخورد قضایی و انضباطی «متناسب با سوءرفتار مأمورین» را صادر کرده است.
وزارت امور خارجه ایران روز جمعه، ۲۱ آذر، در اعلامیه‌ای خبر داده بود که اقامت ۴۵۰ هزار تبعه افغانستان که مشمول «طرح ساماندهی» هستند، در جریان مذاکرات محمد محقق، معاون رئیس اجرایی افغانستان، و مقامات جمهوری اسلامی ایران به مدت شش ماه تمدید شده است. جاوید فیصل، سخنگوی والی قندهار، روز چهارشنبه، ۱۲ آذر، در این باره گفته بود که ویزای اقامت حدود ۷۶۰ هزار پناهنده افغان در ایران ۲۰ روز دیگر به اتمام می‌رسد و این نگرانی هست که ایران آنها را اخراج کند.
دولت ایران در سال‌های گذشته مقرراتی را برای بازگشت اتباع افغان به کشورشان تصویب کرده، از جمله «آیین‌نامه تسریع در روند بازگشت اتباع افغان» در ۲۹ آذر ۱۳۸۲ به تصویب هیئت دولت رسیده است. در جدیدترین اقدام، دولت ایران روز ۲۲ تیرماه سال جاری در بخشنامه‌ای اشتغال اتباع خارجی در دستگاه‌های دولتی و عمومی غیردولتی ایران را ممنوع اعلام کرد.
تصویب این نوع بخشنامه‌ها و قوانین موضوع بحث‌های دامنه‌داری در جامعه مدنی ایران بوده است.
