امیر شکیب
صدای ایرانیان (نمایندگی مالزی)؛ ازاواسط فوریه ایام عید بهار سنتی چین آغاز می‌شود. این روزها مالزی با وجود ۳۰ درصدی جمعیت چینی در این کشور حال و هوای عید بهار چینیها را به خود گرفته است. مالزی در روزهای قرمز به سر می‌برد.
خانواده های چینی در سال جدید لباس هایی به رنگ قرمز بر تن میکنند. آنان بر این باورند که رنگ قرمز روح های شیطانی و اقبال بد را می‌ترساند و فراری می‌دهد. بر اساس افسانه های چینی، آغاز سال نوی چینی با جنگ بر علیه موجودی افسانه ایی به نام نیین آغاز شد. نیین، در روز اول سال نو این موجود به زمین آمد و چهار پایان را درید و به محصولات کشاورزی آسیب زد و کودکان را بلعید. از این رو، کشاورزان برای حفاظت از خود، غذا های فراوانی را در جلوی منازل خود قرار دادند. مردم بر این اعتقاد بودند که با خوردن این غذاها، نیین به آنان صدمه نمی‌زد. بالاخره یک روز مردم متوجه شدند که نیین، از رنگ قرمز می‌ترسد؛ بنابراین، در سالهای پس از آن، بر سر در منازلشان، فانوسهای قرمز آویزان کردند و به استقبال سال نو رفتند از آن پس نیین هرگز بازنگشت.
مالزی کشوری است با تنوع قومیتی و چینیها از اقوام مهاجری هستند که سالهای سال در این کشور زندگی کرده اند. امروزه سال نو چینی به عنوان یکی از اعیاد رسمی در این کشور شناخته شده است و به همین مناسبت جشنهای بسیاری در این کشور برگزار می‌شود. حراجهای سال نو، مردمی شاد و خندان با کیسه های خرید، تزئینات اماکن عمومی که اغلب با فانوسها و پاکتهای قرمز چشم هر بیننده ای را به سمت خود میکشاند همه نشان از رسیدن عید بهار چینیها است که بی شباهت به عید نوروز ایرانی نیست. این روزها خیابانهای کوالالامپور حال و هوای بهار دارد و بوی عید به هر خانه ای سرک میکشد. انگار چینیهای این کشور عید بهار را با همه تقسیم میکنند.
از قدیم الایام سالها در تقویم کشاورزی چینی با ۱۲ نام حیوان یعنی گاو، ببر، مار ، موش ، خوک، میمون، خرگوش ، اسب، خروس ، گوسفند، سگ و اژدها مشخص شده است. سال نوی چینی از مهم ترین تعطیلات سنتی مردم چین است . امسال در تقویم چینی سال گوسفند نام دارد. سال گوسفند از لحاظ اساطیر و باورهای سنتی چین یکی از با محبت ترین و بهترین سال ها از میان ۱۲سالی است که برای کشورشان در نظر گرفته اند. بر اساس این باور امسال باید سال صلح و دوستی باشد.
تقویم چینی، گاهشماری ترکیبی از سالهای شمسی-قمری است و حرکت خورشید، ماه و ستارگان، تعیین کننده روزها، ماه‌ها و سالها هستند. سال نو، با پدیدار شدن ماه در نخستین روز سال یعنی در میانه فوریه آغاز می‌شود و به همین علت گاه به آن سال نوی قمری نیز گفته می‌شود. جشن سال نو، عموماً پانزده روز به طول می‌انجامد و با جشن فانوس پایان می‌یابد. در بیشتر کشورهایی که چینیها جمعیت اکثریتی دارند و یا اقلیت قدرتمندی هستند، سال نوی چینی جشن گرفته می‌شود؛ از آن جمله می‌توان به چین، هنگ کنگ، تایوان، برونئی، کره، مغولستان، نپال، بوتان، ویتنام، سنگاپور، اندونزی، مالزی، فیلیپین و تایلند اشاره کرد.
به طور کلی در نواحی مختلف چین رسوم و عاداب سنتی برای برگزاری این عید متفاوت است. چینیهای بودایی، در این روز از خوردن گوشت پرهیز میکنند. بودائیان بر این باورند که روشن کردن آتش و استفاده از کارد در روز اول سال نو، خوش یمن نیست؛ بنابراین معمولاً غذای این روز، از قبل پخته می‌شود. همچنین در این روز، چینیها به دید و بازدید بزرگترهای خانواده می‌روند. رقص شیر یکی از کهن‌ترین آیین‌های چینی است که در این روز انجام می‌شود. برخی خانواده‌ها برای از بین بردن شرّ ارواح خبیثه، این گروه‌های عروسک گردان را به خانه دعوت میکنند تا با آهنگ‌ها و رقص‌های خاص بدیمنی این روز را از بین ببرند. از دیگر آداب و رسوم این جشن، هدیه پاکت سرخ است که بزرگترها به کوچکترها هدیه می‌دهند همچنین دخترهای مجرد قبل از عید آن را بین افراد متاهل پخش میکنند چون بر این باورند که هدیه از دست افراد متاهل برای آنها خوش یمن است. هدیه درون این پاکتها می‌توانند پول یا شکلات باشد. چینیها اغلب ۸ دلاری هدیه می‌دهند زیرا عدد ۸ را باعث خوش شانسی می‌دانند.
یکی ازرسوم این ایام هدیه بردن نارنگی برای دوستان و آشنایان در جعبه های زیباست. چینیها در روز دوم به معابد می‌روند و برای درگذشتگان خود طلب آمرزش میکنند و برای رفاه و کسب و کار خود دعا میکنند. همچنین روز سوم و چهارم در خانه می‌مانند زیرا دید و بازدید در این روز را بد یمن می‌دانند. روز هفتم را روز تولد انسان می‌دانند و از این لحاظ دارای اهمیت است. روز هشتم خانواده ها دور هم جمع می‌شوند و شام را در کنار یکدیگر صرف میکنند. همچنین روز سیزدهم را روز پاک سازی معده به خاطر خوردن زیاد در روزهای اول عید می‌دانند و فقط از غذاهای گیاهی استفاده میکنند.
و در پایان جشن یعنی روز پانزدهم جشن فانوسها برگزار می‌شود. فانوسهای رنگی درواقع از جمله هنرهای دستی و سنتی مردمی چین است. مردم با دست داشتن اشکال مختلف متنوع فانوسها که بر روی آن شکل حیوانات مناظر طبیعی و چهره های قهرمانان ترسیم شده است در یک جا جمع می‌شوند و شادی میکنند. البته پابه پای ارتقای سطح زندگی مردم ، آنها ضمن حفظ رسوم واداب سنتی ، برنامه های جدیدی به وجود آورده اند. برای نمونه جهانگردی و چین گردی به رسم نوین چینیها در ایام عید بهار بدل شده است.
چینیها در سال نو و هنگام ملاقات جملات مبارکی چون ” سال نومبارک” و ” یا عید بهار مبارک باد ” می‌گویند و سپس به خوردن میوه و شکلات و چای مشغول می‌شوند و با هم گفت و گو میکنند. در ایام عید بهار برنامه های هنری و تفریحی جالب توجه و رنگارنگ است. دربعضی جاها اپراها و فیلمهای ویژه عید به معرض نمایش گذارده می‌شود و در بعضی مناطق دیگر برنامه های هنری عامیانه نظیر رقص شیر، یان گو و رقص با چوب پا و غیره به این ترتیب محیطی مملو از وجد و شعف و شادی برهمه جا حکمفرما است.
